วิภัชพยากรณ์ หมายถึง น. การพยากรณ์หรืออธิบาย โดยจําแนกธรรมแต่ละหัวข้อตามเหตุและผลแห่งธรรมนั้น ซึ่งคํานึงถึงนิสัยของผู้ฟังเป็นที่ตั้ง.
น. ผู้จําแนกธรรมแต่ละหัวข้อตามเหตุและผลแห่งธรรมนั้นโดยคํานึงถึงนิสัยของผู้ฟังเป็นที่ตั้ง.
[วิพัด] น. การแบ่ง, การจัดเป็นพวก, การจําแนก; (ไว) ประเภทคําในภาษาบาลีเป็นต้นที่แปลงท้ายคําแล้วเพื่อบอกการกหรือกาล เช่นปุริโส (อันว่าบุรุษ) เป็น กรรตุการก ปุริสํ (ซึ่งบุรุษ) เป็น กรรมการกจรติ (ย่อมเที่ยวไป) เป็น ปัจจุบันกาล จริ (เที่ยวไปแล้ว) เป็นอดีตกาลจริสฺสติ (จักเที่ยวไป) เป็น อนาคตกาล. (ป.).
น. รัศมี, แสงสว่าง, ความแจ่มแจ้ง, ความสุกใส, ความงดงาม. (ป., ส.).
น. การแบ่ง, การจําแนก; ส่วน, ตอน. (ป., ส.).
ก. วิภัช.
ว. สว่าง. (ป. วิภาตา).
น. ผู้รู้แจ้งชัด, นักปราชญ์. (ป.; ส. วิภาวินฺ).