ตาล หมายถึง [ตาน] น. ชื่อปาล์มชนิด Borassus flabellifer L. ในวงศ์Palmae ใบใหญ่ ดอกแยกเพศ อยู่ต่างต้น ต้นเพศผู้ออกดอกเป็นงวงคล้ายมะพร้าว ไม่มีผล ต้นเพศเมียออกดอกเป็นช่อเดี่ยว ๆ ผลใหญ่กลมโตเป็นทะลาย น้ำหวานที่ออกจากงวงของต้นเพศผู้ เรียกว่า น้ำตาลสด ใช้ทำน้ำตาลได้ตอนหัวของผลอ่อน เรียกว่า หัวตาล ต้มแกงกินได้ เมื่อเต้ายังอ่อน เรียกว่า ลอนตาล นิยมกินสดหรือกินกับนํ้าเชื่อมเนื้อในตาลอ่อนที่เฉาะออกมาจากเต้า เรียกว่า ตาลเฉาะจาวที่เกิดจากเมล็ดแก่ที่งอกแล้ว เรียกว่า จาวตาล เชื่อมกินได้, ตาลโตนด ก็เรียก; เรียกขนมที่ทําด้วยแป้งผสมนํ้าคั้นจากลูกตาลสุกว่า ขนมตาล.
[ตาละปัด] น. พัดใบตาล มีด้ามยาว สําหรับพระใช้ในพิธีกรรมเช่นในเวลาให้ศีล ต่อมาอนุโลมเรียกพัดที่ทําด้วยผ้าหรือไหมซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นว่า ตาลปัตร ด้วย, ตาลิปัตร ก็ว่า.
[–เพฺลิง] น. ตาลปัตรที่มีลักษณะเช่นเดียวกับพัดยศของพระสงฆ์ ใช้ประดับสถานที่ในงานพระเมรุชั้นพระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ชั้นสูง นิยมทําเป็นรูปตุ๊กตาเทวดานั่งคุกเข่าถือตาลปัตรรายรอบบริเวณพระเมรุ, ตาลิปัตรบังเพลิง ก็เรียก.(รูปภาพ ตาลปัตรบังเพลิง)
(สํา) น. คนที่ไม่มีทางเจริญก้าวหน้าต่อไปอีกแล้ว;คนที่ไม่มีบุตรสืบตระกูล.
น. (๑) ชื่อไม้พุ่มชนิด Opuntia cochenillifera (L.)Miller ในวงศ์ Cactaceae กิ่งแบนอวบ ใบลดขนาดลงเป็นกระจุก ขนค่อนข้างแข็ง เป็นไม้ต่างประเทศปลูกเป็นไม้ประดับ. (๒) ชื่อไม้พุ่มชนิด Cycas siamensisMiq. ในวงศ์ Cycadaceae. (๓) ดู กาสัก ๒.
ดู ตะลาน ๑.
ดู ตะลาน ๒.
น. ตาลปัตร. (ดูใน ตาล).